Istnieje szereg początkowych objawów , które można rozpoznać u osób zagrożonych chorobą lub już chorujących. Są to m.in.:

• deklaracje, że alkohol odpręża, redukuje niepokój i zmniejsza poczucie winy, także ośmiela
• próba wypicia alkoholu w miejscach do tego nieodpowiednich, na przykład w pracy
• wzrost tolerancji na alkohol (mocna głowa)
• występowanie palimpsestów, czyli zaników pamięci spowodowanych skorzystaniem z alkoholu
• przyjmowanie alkoholu w samotności, jeśli prędzej byłą to rozrywka głównie towarzyska

Są to wszystko jedynie wskazówki. Uznaje się jednak, że rozpoznanie choroby jest prawidłowe, jeśli w ciągu roku spełnione są co najmniej 3 z poniższych przesłanek:

Głód alkoholowy – sytuacja, w której dana osoba odczuwa nieodpartą chęć upicia się lub przynajmniej przyjęcia jakiejś dawki alkoholu; występowanie głodu alkoholowego wiąże się z objawami psychicznymi, takimi jak wysoka drażliwość czy niepokój;

Zmniejszona kontrola nad piciem – przyjęcie dawki alkoholu powoduje zanik lub całkowitą utratę kontroli nad tym, ile jeszcze dana osoba wypije; spadek kontroli następuje w sposób płynny aż do jej całkowitej utraty, czego sygnałem alarmowym jest picie w pracy pomimo chęci zastopowania tego zjawiska;

Klinowanie – zjawisko walki ze skutkami kaca, czyli stanu następującego po opuszczeniu organizmu przez większość spożytego alkoholu; osoba posiadająca problem będzie chciała spożyć kolejną porcję alkoholu, by organizm przestawiony na jego utylizację nie doznał szoku związanego z powrotem do normalnego trybu pracy; tzw. klinowanie jest zjawiskiem samonapędzającym się, gdyż powrót do normalnej sprawności jest krótkotrwały i wymaga wsparcia kolejną dawką alkoholu

Zespół abstynencki – u osób uzależnionych od alkoholu proces trzeźwienia jest znacznie bardziej nieprzyjemny, ponieważ oprócz kaca pojawiają się objawy zatrucia, wśród których mogą być ostre bóle, problemy z koncentracją, niezdolność do jakiegokolwiek wysiłku, zaburzenia sny, problemy gastryczne oraz nawet nadciśnienie tętnicze czy bradykardia. Alkohol jest tak groźny, gdyż w jego przypadku powstaje mechanizm błędnego koła. Zespół abstynencki powoduje, że jeśli alkoholik trzeźwieje, natychmiast rozwijają się bardzo nieprzyjemne, jak najbardziej realne zjawiska będące reakcją chemiczna jego organizmu. W takiej sytuacji sięga on po alkohol tylko po to, by nie czuć się źle, a nie po to, by poczuć się dobrze i problem narasta.